تفاوت رم های DDR3 و DDR4 چیست؟

قبل از اینکه DDR4 وارد بازار شود، رم DDR3 نیازهای مشتریان را تامین می‌کرد. با این حال، زمانی که شرکت Hynix اعلام کرد که اولین ماژول ۱۲۸ گیگابایتی با چگالی بالا در جهان را براساس ۸ گیگابایت رم DDR4 توسعه داده است، رم DDR3 به آرامی رتبه خود را از دست داد. پس از آن DDR3 در بازار نایاب شد؛ قیمت آن بالا رفت و فناوری جدید DRR4 به راحتی آن را کنار زد. با وجود اینکه امروزه همه تقریبا رم DDR4 را به DDR3 ترجیح می‌دهند؛ اما هنوز چند سوال بی‌پاسخ در مورد این رم‌ها وجود دارد.

در مطلب پیش رو، تمام تفاوت‌های بین رم‌های DDR3 و DDR4 را بررسی می‌کنیم که شامل قیمت، سرعت و دیگر موارد می‌شود. پس با مجله اعتبارکالا همراه باشید.

رم چیست؟

افرادی که این مطلب را می‌خوانند احتمالا می‌دانند رم چیست؛ اما برای کسانی که نمی‌دانند، RAM (حافظه دسترسی تصادفی) سخت‌افزار فیزیکی داخل رایانه شما است که به طور موقت اطلاعات را ذخیره می‌کند. اطلاعات ذخیره شده در رم در حال کار را می‌توان در هر زمان و به هر ترتیبی نوشت و خواند. به همین دلیل، رمی که سریع‌تر باشد به طور طبیعی هنگام پردازش داده‌ها عملکرد بهتری خواهد داشت.

رم DDR3 سومین نسل از حافظه‌هایی است که با نام SDRAM (حافظه پویای همزمان با دسترسی تصادفی) شناخته می‌شود و قبلا به عنوان حافظه رم شناخته می‌شد. با این حال، از زمان معرفی DDR4 در سال ۲۰۱۴، شاهد افت سریع فروش DDR3 در سراسر جهان بودیم.

این مطلب را هم بخوانید: CPU چیست و چه کار می‌کند؟

مانند بسیاری از فناوری‌های جدید، رم DDR4 مجهز به مجموعه‌ای قابلیت‌های جدید و پیشرفت‌هایی نسبت به نسخه قبلی بود. این قابلیت‌ها شامل سرعت و ظرفیت بیشتر و (در کل) کیفیت ساخت بهتر می‌شوند.

با در نظر گرفتن این مسئله، اجازه دهید نگاهی دقیق‌تر به تفاوت‌های بیشتر رم‌های DDR3 و DDR4 بپردازیم.

تفاوت‌های DDR3 و DDR4

اولین و واضح‌ترین تفاوت این دو در گره‌های پین‌ها است. وقتی DDR3 در سال ۲۰۰۷ معرفی شد، با یک گره ۲۴۰ پین که برای مادربردهای نسل قدیمی طراحی شده بود، وارد بازار شد. اما وقتی DDR4 هفت سال بعد معرفی شد، دیگر از آن گره قدیمی استفاده نمی‌کرد. توسعه‌‌دهندگان یک گره پین ۲۸۸ پین را انتخاب کردند که از نظر ظاهری کاملا با نسخه قدیمی متفاوت بود.

این اتفاق برای کسانی که به دنبال خرید رم جدید هستند چه نتیجه‌ای داشت؟ اول از همه اینکه رم DDR4 دیگر با مادربردهای قدیمی DDR3 سازگار نیست. این کار باعث تحمل هزینه بیشتر برای کسی می‌شود که به دنبال ارتقا از رم DDR3 به DDR4 است

از طرف دیگر، طول ۲ رم DDR هنوز هم هیچ تغییری نکرده است و هرکدام از آن‌ها ۱۳۳ میلی‌متر است. به این معنی که توسعه‌دهندگان مجبور کاهش ۰.۱۵ میلی‌متری بین هر پین شدند تا ۴۸ پین به DDR4 اضافه شود. ارتفاع بین دو پین (هنگامی که هیت سینک برداشته می‌شود) نیز کمی بیشتر از یک میلی‌متر است؛ اما تغییر مداوم هیت سینک‌هایی که این روزها تولیدکنندگان معرفی می‌کنند، هیچ تفاوتی برای ما به عنوان مصرف‌کننده ایجاد نمی‌کند.

حالا وقت آن است که تفاوت‌های فنی رم‌های DDR3 و DDR4 را بررسی کنیم.

تفاوت ولتاژ

	SPRAM	DDR	DDR2	DDR3	DDR4
نرخ بازدهی داخلی (MHz)	۱۶۶ – ۱۰۰	۲۰۰ – ۱۳۳	۲۰۰ – ۱۳۳	۲۰۰ – ۱۳۳	۲۰۰ – ۱۳۳
نرخ باس (Mhz)	۱۶۶ – ۱۰۰	۲۰۰ – ۱۳۳	۴۰۰ – ۲۶۶	۸۰۰ – ۵۳۳	۱۶۰۰ – ۱۰۶۶
نرخ انتقال داده (MT/s)	۱۶۶ – ۱۰۰	۴۰۰ – ۲۶۶	۸۰۰ – ۵۳۳	۱۶۰۰ – ۱۰۶۶	۳۲۰۰ – ۲۱۳۳
ولتاژ (V)	۳.۳	۲.۵/۲.۶	۱.۸	۱.۳۵/۱.۵	۱.۲
ظرفیت حافظه	۶۴ – ۵۱۲ مگابایت	۱۲۸ مگابایت – ۱ گیگابایت	۵۱۲ مگابایت – ۴ گیگابایت	۵۱۲ مگابایت – ۸ گیگابایت	۲ گیگابایت – ۱۶ گیگابایت

همانطور که در جدول بالا مشاهده می‌کنید، هر دو رم از نظر میزان ولتاژ کاملا متفاوت هستند. رم نیز مانند سایر سخت‌افزارها، به مقدار مشخصی از قدرت برای فعالیت نیاز دارد. وقتی DDR3 در ولتاژ ۱.۵ کار می‌کند، رم DDR4 به ۱.۲ ولت برق برای کار کردن نیاز دارد. در مقیاس وسیع‌تر، این فاصله (تقریبا) اختلاف ۱۵ واتی را نشان می‌دهد.

از نظر یک کاربری عادی، این مسئله خیلی اهمیتی ندارد اما برای یک سرور بزرگ با هزاران ماژول جداگانه، ۱۵ وات اضافی در هر ماژول، به افزایش قدرت عظیمی منجر می‌شود. علاوه بر این، رم‌های با ولتاژ پایین‌تر، بسیار پایدارتر هستند و کارآمدی بیشتری هم دارند.

سرعت کلاک

در همه سخت‌افزارها مانند CPU، GPU یا رم، سرعت کلاک حتما باید در لیست ملاحظات شما قرار داشته باشد. این مسئله نه تنها در عملکرد، بلکه بر قیمت هم تاثیر مستقیم دارد. هنگام مقایسه رم‌های DDR3 و DDR4 تفاوت‌های قابل توجهی در سرعت کلاک وجود دارد؛ اما قبل از پرداختن به این موضوع، باید ببینیم که سرعت کلاک به چه معنی است و چطور بر عملکرد سیستم شما تاثیر می‌گذارد.

این مطلب را هم بخوانید: آموزش تست و بنچمارک کارت گرافیک

همانطور که در بالا گفتیم رم، حافظه کاری سیستم شما است. حافظه رم، رابط بین CPU و هارد دیسک شما است که داده‌های قابل خواندن را فورا ذخیره می‌کند. در حال حاضر، همانطور که همه می‌دانیم، رم دارای اندازه‌های مختلف است. مثل ۲ گیگابایت، ۴ گیگابایت، ۸ گیگابایت و غیره. این عدد نشان‌دهنده میزان ذخیره اطلاعات در لحظه است. سرعت کلاک بر حسب مگاهرتز اندازه‌گیری می‌شود و به سرعت رم در خواندن و نوشتن اطلاعات (در ارتباط با CPU) اشاره می‌کند. بنابراین، به عنوان یک قاعده کلی، معمولا هنگام استفاده از برنامه‌هایی که از رم زیادی استفاده می‌کنند (مانند فتوشاپ)، حافظه رم سریع‌تر بهتر است.

همانطور که در جدول که بالا آمده، رم DDR3 دارای حداکثر سرعت ۲۱۳۳ مگاهرتز است. در طرف دیگر، سرعت رم DDR4 از ۲۱۳۳ مگاهرتز شروع می‌شود و حداکثر سرعت آن ۴۸۰۰ مگاهرتز است و سرعت انتقال آن بسیار سریع‌تر است.

الگوریتم رفرش

الگوریتم رفرش به زبان ساده‌، به تعداد دفعاتی که رم شما رفرش یا تازه‌سازی می‌شود تا رم مدت زمان زیادی خالی نباشد، اشاره دارد. رم قدیمی DDR3 از ۲ دو الگوریتم مختلف استفاده می‌کرد. تازه‌سازی خودکا ر (AR) و خود تازه‌سازی (SR). بسته به موقعیت و میزان فشار وارد شده به سیستم، رم بین این دو سوییچ می‌کند. اما رم DDR4 فقط از تازه‌سازی خودکار استفاده می‌کند؛ به این معنی که به طور فعال رفرش می‌شود تا مطمئن شود هیچ اطلاعات جدیدی منتظر پردازش نیست. با توجه به اینکه رم DDR4 مصرف کمتری دارد، راه برای توسعه‌دهندگان همواره کرده تا از AR استفاده کند و محصولی به مراتب کارآمدتر ساخته شود.

تاخیر در پردازش داده

تاخیر در پردازش یا زمان‌بندی رم، تحلیل سرعت رم است که می‌تواند اقدامات مورد نیاز برای خواندن/نوشتن داده‌های ذخیره شده را انجام دهد. زمان‌بندی حافظه حسب نانو ثانیه اندازه‌گیری می‌شود و (معمولا) در چهار پارامتر اصلی RCD، CL، RP و RAS نمایش داده می‌شود.

هر پارامتر به عملکرد متفاوتی اشاره دارد که رم باید هنگام یافتن داده‌های استفاده شده توسط یک نرم‌افزار انجام دهد. به بیان ساده، فناوری رم را می‌توان مانند یک صفحه اکسل در نظر گرفت. هنگام ذخیره اطلاعات مورد نیاز نرم‌افزارهای سیستم شما، از سطرها و ستون‌ها استفاده می‌کند. بنابراین، زمانی که یک نرم‌افزار نیاز به استفاده از داده‌های ذخیره در رم دارد، رم باید داده‌های درخواست شده را با یافتن سطر و ستون جداگانه پیدا کند. در نتیجه، به عنوان یک قاعده کلی، زمان‌بندی سریع‌تر معمولا به معنی عملکرد بهتر است.

این مطلب را هم بخوانید: بهترین پردازنده ها برای گیمینگ

با توجه به این نکته، لازم است به تاثیری که سرعت کلاک سریع بر زمان‌بندی رم شما دارد اشاره کنیم. هرچه سرعت کلاک بیشتر باشد، تاخیر در پردازش داده کندتر می‌شود. این بدان معنی نیست که رم کندتر است؛ فقط نشان می‌دهد که زمان‌بندی آن کندتر است و همانطور که می‌دانیم، زمان‌بندی فقط یکی از بخش‌هایی است که روی عملکرد رم تاثیرگذار است.

از نظر فیزیکی، رم DDR3 روی CL11 کار می‌کند که خواندن آن ۱۳.۷۵ نانو ثانیه طول می‌کشد. در طرف دیگر، DDR4 روی CL15 اجرا می‌شود که همین کار را در ۱۴.۰۶ نانو ثانیه انجام می‌دهد که تقریبا دو درصد بیشتر است که خیلی زیاد نیست اما باز هم تفاوت ایجاد می‌کند.

ظرفیت حافظه

ظرفیت حافظه کاملا مشخص است و مشخصا DDR4 اینجا برنده می‌شود. ظرفیت حافظه هر روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ به ویژه در عملکرد چند وظیفگی یا بازی، ظرفیت بیشتر DDR4 اهمیت زیادی پیدا می‌کند. ظرفیت حافظه DDR3 از ۵۱۲ مگابایت تا ۱۶ گیگابایت متغیر است؛ در حالی که ظرفیت رم DDR4 از ۴ تا ۱۶ گیگابایت در اختیار کاربر قرار می‌دهد. این بدان معنی است که رم DDR4 به طور بالقوه دو برابر ظرفیت بیشتر نسبت به نسخه قدیمی خود دارد. کاملا مشخص است که ظرفیت بیشتر رم به معنی عملکرد بهتر است و هرچه این مقدار بیشتر باشد، تفاوت زیادی در عملکرد مشاهده خواهیم کرد.

تفاوت قیمت رم‌های DDR3 و DDR4

در نهایت به سوالی می‌رسیم که ذهن خیلی‌ها را درگیر کرده است: تفاوت قیمت بین DDR3 و DDR4 چقدر است؟ و آیا DDR4 ارزش سرمایه‌گذاری بیشتر را دارد؟

لازم است بدانیم که اکنون در قرن ۲۱ هستیم و اکثر کاربران از رم DDR4 استفاده می‌کنند؛ مگر اینکه شخصی رایانه خیلی قدیمی داشته باشد. کاملا مشخص است که DDR4 برنده میدان این مقایسه است. عملکرد بهتر، ظرفیت بیشتر، کیفیت ساخت بهتر، خنک‌کاری بهتر و عملکرد بهتر رم DDR4 به راحتی نسخه قدیمی را کنار می‌زند. حتی امروزه رم‌های DDR3 به دلیل نایاب بودن قیمت بیشتری دارد و برای استفاده از این مدل باید از سخت‌افزار قدیمی استفاده کنید.

بنابراین پاسخ به سوال دوم کاملا مشخص است؛ بله. ارزش خرید رم DDR4 در بازار امروز ۱۰۰ درصد است. اگر این مقاله ۵ سال پیش نوشته می‌شد ممکن بود جواب متفاوت باشد؛ اما خوشبختانه امروز، رم DDR4 به طور کامل DDR3 را از دور خارج کرده است.

نظر شما در مورد رم‌های DDR3 و DDR4 چیست؟ آیا نظر شما هم با نتیجه‌ای که ما گرفته‌ایم هم‌خوانی دارد؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول