راهنمای خرید منبع تغذیه کامپیوتر

اکثر ما هنگام خرید یک سیستم کامپیوتری برای انتخاب پردازنده، حافظه رم و کارت گرافیک هیجان زیادی داریم و وقت زیادی را صرف انتخاب آن‌ها می‌کنیم. اما یکی از مهم‌ترین قسمت‌های یک کیس منبع تغذیه آن است که باید با دقت زیادی انتخاب شود. انتخاب درست این قطعه از آسیب به قطعات دیگر کامپیوتر شما جلوگیری می‌کند. 

برای داشتن یک سیستم کامپیوتری باید برای انتخاب منبع تغذیه نیز مانند سایر قطعات دقت زیادی داشته باشید تا سیستم شما به‌درستی کار کند. اگر به دنبال یک راهنمای خرید منبع تغذیه کامپیوتر هستید، تا پایان با مجله اعتبارکالا همراه باشید.

چرا انتخاب منبع تغذیه مهم است؟

کامپیوترهای شخصی با برق کار می‌کنند، اما این برق مستقیما به تمام اجزای داخل کیس رایانه شخصی وارد نمی‌شود. در واقع، الکتریسیته از جریان متناوب (AC) شرکت برق به جریان مستقیم (DC) مورد نیاز برای اجزای کامپیوتر در ولتاژ مورد نیاز تبدیل می‌شود.

خرید هر منبع تغذیه قدرتمندی برای راه‌اندازی کامپیوتر رومیزی وسوسه‌انگیز است، اما این روش عاقلانه‌ای نیست. منبع تغذیه‌ای که برق قابل اطمینان یا تمیزی را ارائه نمی‌کند، می‌تواند مشکلات متعددی، از جمله بی‌ثباتی را ایجاد کند که به سختی می‌توان آن را تعیین کرد. در واقع، خرابی منبع تغذیه اغلب می‌تواند باعث مشکلات دیگری مانند تنظیم مجدد و فریز تصادفی شود و در غیر این صورت ممکن است مشکل ناشناخته باقی بماند.

بنابراین، شما باید به اندازه قطعاتی مانند رم، پردازنده، کارت گرافیک و حافظه داخلی زمان و توجه خود را به منبع تغذیه خود اختصاص دهید. انتخاب منبع تغذیه مناسب بهترین عملکرد ممکن را برای شما به ارمغان می‌آورد و کمک می‌کند تا مدت زمان زیادی اطمینان خاطر داشته باشید.

به چه میزان توان خروجی نیاز داریم؟

برای انتخاب منبع تغذیه، دقیقا مانند انتخاب سایر قطعات، چندین فاکتور مهم وجود دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل میزان توان خروجی است. برای اینکه بدانید به چه مقدار توان خروجی نیاز دارید، باید میزان انرژی مورد نیاز برای قطعات مختلف از جمله پردازنده، مادربرد، پردازنده گرافیکی و رم را محاسبه کنید.

برای مثال، اگر در حال خرید یک کامپیوتر با پردازنده رایزن سری ۷، یک پردازنده گرافیکی Nvidia GeForce RTX 2060 با حافظه ۱۶ گیگابایتی، یک حافظه SSD با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت و یک حافظه HDD با ظرفیت ۱ ترابایت هستید، تقریبا حدود ۵۷۶ وات برای این مجموعه نیاز دارید. شما می‌توانید یک منبع تغذیه ۶۰۰ وات انتخاب کنید.

به ارتقای سیستم خود نیز توجه کنید

شاید شما در آینده بخواهید قطعات کامپیوتر خود را تعویض کنید و قطعات جدیدتری را جایگزین کنید. البته، ممکن است بخواهید حالت‌های مختلف را در نظر بگیرید تا مطمئن شوید که می‌توانید نیازهای بلندمدت خود را برطرف کنید. به عنوان مثال، ارتقا به کارت گرافیک انویدیا GeForce RTX 2080 توان توصیه شده را به ۶۳۱ وات می‌رساند، در حالی که دوبرابر کردن RAM این میزان را به ۵۸۲ وات افزایش می‌دهد. اگر  احتمال دارد در نهایت هر دو را انجام دهید، حداقل ۶۳۷ وات لازم دارید.

بهتر است به تغییراتی که ممکن است بعدا بخواهید ایجاد کنید فکر کنید. اگر یک کامپیوتر از پیش ساخته شده می‌خرید، باید بدانید که از چه منبع تغذیه استفاده می‌کند تا مطمئن شوید که می‌تواند هر چیزی را که می‌خواهید اضافه کنید، کنترل کند یا اینکه تعویض آن به اندازه کافی آسان است.

به میزان توان پایدار و توان بیشینه دقت کنید

توان پیوسته و توان پیک چیزهای متفاوتی هستند. به طور کلی، حداکثر توان منبع تغذیه به توان پیوسته (پایدار) اشاره دارد که پاور به طور مداوم ارائه می‌کند، در حالی که توان بیشینه به حداکثر توان افزایش‌یافته‌ای اشاره دارد که پاور کامپیوتر می‌تواند برای زمان بسیار کوتاهی مثلا ۱۵ ثانیه ارائه دهد. هنگام خرید منبع تغذیه، مطمئن شوید که وات مداوم آن نیازهای شما را برآورده می کند، در غیر این صورت احتمالا زمانی که کامپیوتر شما کار می‌کند، با مشکل مواجه خواهید شد.

در نهایت، توجه کنید که خرید منبع تغذیه با قدرت بیشتر به این معنی نیست که شما لزوما از برق بیشتری استفاده خواهید کرد. منبع تغذیه فقط برق مورد نیاز قطعات کامپیوتر شما را تامین می‌کند.

به محافظ و ایمنی منبع تغذیه توجه کنید

برخی از تولیدکنندگان منبع تغذیه برای کمک به ایمن نگه داشتن اجزای شما در برابر مشکلات مربوط به برق، محافظ‌هایی قرار می‌دهند. این محافظ‌ها اغلب هزینه‌هایی را به منبع تغذیه اضافه می‌کنند، اما می‌توانند خیال شما را راحت می‌کنند.

اولین مورد حفاظت از اضافه ولتاژ است که به مدار یا مکانیزمی اطلاق می‌شود که اگر ولتاژ خروجی از حد ولتاژ مشخص شده بیشتر شود، واحد منبع تغذیه را خاموش می‌کند. وجود این حفاظت مهم است زیرا ولتاژهای خروجی بالا ممکن است به اجزای کامپیوتری که به منبع تغذیه متصل می‌شوند آسیب برساند.

مورد دوم حفاظت اضافه بار و جریان اضافه است. این‌ها مدارهایی هستند که هنگام تشخیص جریان بیش از حد یا بار قدرت، از جمله جریان اتصال کوتاه، با خاموش کردن واحد منبع تغذیه از کامپیوتر شما محافظت می‌کنند.

این مطلب را هم بخوانید: راهنمای خرید مادربرد

به چه میزان بازدهی و بهره‌وری نیاز داریم؟

میزان توان منبع تغذیه تنها یکی از معیارهای عملکرد آن است. مورد دیگر بازدهی آن است. بازدهی یا کارایی معیاری است برای اینکه بدانیم منبع تغذیه چقدر برق DC به  کامپیوتر می‌فرستد و چه مقدار از انرژی در اثر گرما از دست می‌رود. بهره‌وری مهم است زیرا بر میزان هزینه‌ای که برای روشن نگه داشتن کامپیوتر خود خرج می‌کنید تاثیر می‌گذارد.

برای مثال، کامپیوتری را در نظر بگیرید که به ۳۰۰ وات برق نیاز دارد. اگر از منبع تغذیه با راندمان ۸۵ درصد استفاده می‌کنید، رایانه شما حدود ۳۵۳ وات برق ورودی را دریافت می‌کند. از طرف دیگر منبع تغذیه‌ای که تنها ۷۰ درصد کارایی دارد، ۴۲۸ وات برق می‌کشد. انتخاب منبع تغذیه کارآمدتر و با بازدهی بیشتر، مقدار زیادی در مصرف برق شما صرفه‌جویی می‌کند.

در عین حال، منبع تغذیه با راندمان بالاتر به رایانه شما اجازه می‌دهد تا خنک‌تر کار کند. هر قطعه کامپیوتری مقداری گرما تولید می‌کند. منبع تغذیه کارآمدتر گرمای کمتری را دفع می‌کند، که به لطف فن‌هایی که نیازی به کارکرد سریع یا طولانی‌تر، قابلیت اطمینان بهتر و طول عمر طولانی‌تر ندارند، سیستمی آرام‌تر را به همراه خواهد داشت.

به گواهی‌نامه 80PLUS توجه کنید

همان‌طور که در جست‌وجوی منبع تغذیه هستید، بسیاری از مدل‌ها را خواهید دید که دارای گواهی‌نامه 80Plus هستند. 80Plus یک برنامه صدور گواهی نامه است که سازندگان می‌توانند از آن برای ارائه ضمانت مبنی بر اینکه منابع تغذیه الزامات کارایی خاصی را برآورده می کند، استفاده کنند. 80Plus دارای سطوح مختلفی از گواهی‌نامه پایه تا تیتانیوم است. آزمایشگاه‌های مستقل منبع تغذیه‌های مختلف را رتبه‌بندی می‌کنند تا بتوانند سطح کارایی مشخصی را برای سیستم‌های برق ۱۱۵ ولتی مصرف‌کننده ارائه دهند.

به ولتاژ خروجی‌ها (ریل‌ها) توجه کنید

ارسال برق به قطعات با کمک خروجی‌ها یا ریل‌ها از منبع تغذیه تامین می‌شود. هر ریل ولتاژ اهمیت زیادی دارد اما بیشترین توجه باید به ریل‌های ۱۲ ولتی معطوف شود که انرژی را برای پرقدرت‌ترین قطعات مانند پردازنده و کارت‌های ویدیویی PCIe  تامین می‌کند.

یک منبع تغذیه مدرن باید حداقل ۱۸ آمپر روی ریل‌های ۱۲+ ولت برای یک کامپیوتر به روز اصلی، بیش از ۲۴ آمپر برای سیستمی با یک کارت گرافیک نسخه هواداران و حداقل ۳۴ آمپر خروجی داشته باشد. هنگامی که صحبت از یک سیستم SLI/CrossFire پیشرفته می‌شود. رقم آمپر خروجی که در این‌جا در مورد آن صحبت می‌کنیم، رقم ترکیبی منبع تغذیه‌هایی است که بیش از یک ریل ۱۲+ ولت ارائه می‌دهند.

البته، این عدد خروجی کل ترکیبی است که باید به دنبال آن باشید، و همیشه نمی‌توانید ریل‌های ۱۲+ ولت را برای محاسبه خروجی ترکیبی جمع کنید. به عنوان مثال، یک منبع تغذیه با ریل‌هایی با برچسب +12V1@18A و +12V2@16A ممکن است به جای ۳۴ آمپر تنها خروجی برق ترکیبی ۳۰ آمپر داشته باشد. به دنبال این اطلاعات در مشخصات یا برچسب اطلاعات پاور بگردید.

اگر می‌خواهید پیکربندی SLI/Crossfire را اجرا کنید، باید مطمئن شوید که ریل‌های ۱۲+ ولت کمتر از ۳۴ آمپر ترکیبی ارائه نمی‌دهند. منبع تغذیه‌های مختلف برچسب متفاوتی دارند. برخی حداکثر آمپر ارائه شده هر ریل را نشان می‌دهند و برخی حداکثر توان ترکیبی را ارائه می‌دهند مانند ۳۹۶ وات که برابر است با ۳۹۶ وات تقسیم بر ۱۲ ولت = ۳۳ آمپر.

نکته مهم دیگر تعداد خروجی‌هایی است که یک منبع تغذیه برای تامین برق اجزای خود استفاده می‌کند. به بیان ساده، یک منبع تغذیه می‌تواند تنها یک ریل ۱۲+ ولت را برای تامین تمام برق اجزای رایانه شما فراهم کند، یا می تواند چندین ریل یا خروجی داشته باشد. استفاده از یک ریل به این معنی است که تمام برق برای همه اجزای متصل به آن در دسترس است که پیکربندی را آسان می‌کند؛ زیرا نیازی نیست نگران تطبیق اجزا با ریل باشید. البته به این معنی است که خرابی منبع تغذیه، تمامی اجزا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برعکس، داشتن ریل‌های متعدد تا حدی را در برابر خرابی فاجعه بار امنیت را تامین می‌کند؛ اما نیاز به دقت بیشتری در تنظیم کارها دارد.

آیا فرم فاکتور منبع تغذیه با سایر قطعات سازگاری دارد؟

شما باید فرم فاکتوری را انتخاب کنید که مطمئن هستید از نظر فیزیکی با قطعات شما سازگاری دارد. خوشبختانه برای منبع تغذیه مانند کیس‌ها و مادربردها استانداردهایی وجود دارد.

این موضوع می‌تواند بسیار پیچیده باشد، اما نکته مهمی که باید به خاطر بسپارید این است که می‌خواهید منبع تغذیه خود را با کیس و مادربرد خود مطابقت دهید.

فرم فاکتور ATX

اگرچه هنوز منابع تغذیه با فرم فاکتور AT برای خرید موجود است، اما بدون شک این منابع تغذیه با فاکتور AT قدیمی شده‌اند. تفاوت عمده بین فاکتورهای منبع تغذیه ATX و AT عبارت‌اند از:

– منابع تغذیه ATX یک خروجی ولتاژ ۳.۳+ ولتی را فراهم می‌کند.

منبع تغذیه ATX از یک کانکتور ۲۰ پین به عنوان کانکتور اصلی برق استفاده می‌کند.

– منابع تغذیه ATX از ویژگی Soft-off پشتیبانی می‌کنند و به نرم‌افزار اجازه می‌دهد منبع تغذیه را خاموش کند.

فرم فاکتور ATX12V

فرم فاکتور ATX12V اکنون انتخاب اصلی است. چندین نسخه مختلف از فرم فاکتور ATX12V وجود دارد که می‌توانند بسیار متفاوت باشند. مشخصات ATX12V v1.0 به فرم فاکتور اصلی ATX یک کانکتور ۴ پین ۱۲+ ولت اضافه کرد تا انرژی را به طور انحصاری به پردازنده برساند و یک کانکتور برق کمکی ۶ پین که ولتاژهای ۳.۳+  و ۵+ ولت را ارائه می‌دهد. فرم فاکتور ATX12V v1.3 کانکتور برق ۱۵ پین ساتا (SATA) را در بالای همه موارد اضافه کرد.

یک تغییر اساسی در مشخصات فرم فاکتور ATX12V v2.0 رخ داد که کانکتور اصلی برق را از فرمت ۲۰ پین به فرمت ۲۴ پین تغییر داد و کانکتور برق کمکی ۶ پین را حذف کرد. همچنین، ATX12V v2.0 محدودیت جریان را در کانکتور برق پردازنده ۴ پین برای ریل ۱۲ ولت ۲ جدا می‌کند. جریان ۱۲+ ولت به ریل‌های ۱۲ ولت ۱ و ۱۲ ولت ۲ تقسیم می‌شود). بعدا، مشخصات ATX12V v2.1 و v2.2 نیز الزامات کارایی را افزایش داد و بهبودهای مختلف دیگری را الزامی کرد.

توجه کنید که تمام منابع تغذیه ATX12V شکل و اندازه فیزیکی یکسانی با فرم فاکتور ATX دارند.

فرم فاکتور SFX12V، فرم فاکتور EPS12V و سایر مدل‌ها

فرم فاکتور منبع تغذیه EPS12V علاوه بر کانکتور ۴ پین فرم فاکتور ATX12V از یک کانکتور تغذیه پردازنده ۸ پین نیز استفاده می‌کند (این تنها تفاوت بین این دو فاکتور شکل نیست، اما برای اکثر کاربران رایانه رومیزی، دانستن این موضوع کافی است). فرم فاکتور EPS12V در ابتدا برای سرورهای سطح پایه طراحی شده بود، اما مادربردهای کامپیوترهای رومیزی پیشرفته روز به روز بیشتر از کانکتور برق پردازنده ۸ پین EPS12V استفاده می‌کنند که به کاربران امکان می‌دهد منبع تغذیه EPS12V را انتخاب کنند.

فرم SFF برای توصیف تعدادی منبع تغذیه کوچک‌تر استفاده می‌شود؛ مانند SFX12V و CFX12V. همه آن‌ها از نظر اندازه فیزیکی از منبع تغذیه استاندارد ATX12V کوچک‌تر هستند و منابع تغذیه با فاکتور کوچک باید در کیس‌های کامپیوتری با فرم فاکتور کوچک مربوط به خود نصب شوند.

منبع تغذیه باید چه کانکتورهایی داشته باشد؟

منبع تغذیه اگر به تمام اجزای کامپیوتر شما وصل نشود و آن را تغذیه نکند، بی‌فایده است. این به آن معنی است که باید تمام انواع اتصال‌دهنده‌ها یا کانکتورهای مورد نیاز را داشته باشد. اولین کانکتوری که باید در نظر گرفت کانکتور اصلی است که مادربرد را تغذیه می‌کند. این کانکتور در دو نوع ۲۰ پین و ۲۴ پین عرضه می‌شود. نوع دوم بسیار محبوب است و این احتمال وجود دارد که منبع تغذیه شما هر دو گزینه را ارائه دهد؛ البته باید چک کنید تا مطمئن شوید.

کانکتور بعدی کانکتور برق پردازنده است که در نسخه‌های ۴ پین و ۸ پین عرضه می‌شود. مانند کانکتور اصلی برق، بسیاری از مادربردهای مدرن به فرمت بزرگ‌تر تغییر وضعیت داده‌اند. باز هم مطمئن شوید که منبع تغذیه شما سازگار است.

پرکاربردترین کانکتور برق کانکتور ۴ پین مولکس (Molex) است. این کانکتور برای اجزای مختلف از جمله هارد دیسک‌های قدیمی، درایوهای نوری، فن‌ها و برخی دستگاه‌های دیگر استفاده می‌شود. اجزای جدیدتر دارای کانکتور برق ساتا مخصوص به خود هستند و در صورت تمام شدن یکی از آن‌ها می‌توانید از آداپتورهای مولکس به ساتا نیز استفاده کنید. حتی می‌توانید از کابل‌های تقسیم‌کننده برای افزایش تعداد قطعاتی که می‌توانید متصل کنید استفاده کنید؛ البته محدودیت‌های منبع تغذیه را در نظر داشته باشید.

این مطلب را هم بخوانید: لپ تاپ بخرم یا کامپیوتر؟

نوع کابل‌کشی پاور باید چگونه باشد؟

در نهایت، سه نوع اصلی کابل‌کشی منبع تغذیه وجود دارد. انتخاب یک پاور غیر ماژولار، ماژولار یا هیبریدی، تعیین می‌کند که داخل کیس شما چقدر تمیز خواهد بود و برای اینکه کامپیوتر خود را مرتب نگه دارید، چقدر باید تلاش کنید.

کابل کشی غیر ماژولار به این معنی است که هر کانکتور مستقیما به منبع تغذیه متصل است و در صورت نیاز یا عدم نیاز وجود خواهد داشت. مزیت این منابع تغذیه این است که هم ساده‌تر هستند هم مقاومت اضافی با اتصالات اضافی ایجاد نمی‌کند.

کابل‌کشی ماژولار به این معنی است که هر کانکتور را می‌توان در صورت نیاز به آن اضافه کرد. این کار تمیز نگه داشتن کیس را آسان‌تر می‌کند، اما به لطف اتصالات فیزیکی اضافی، پیچیدگی، قیمت و مقداری مقاومت اضافی را نیز به همراه دارد. اگرچه این به احتمال زیاد برای اکثر کاربران اهمیتی ندارد.

سیستم‌های هیبریدی دارای برخی از کابل‌ها مانند اتصال برق اصلی هستند و به صورت فیزیکی متصل هستند و برخی دیگر اختیاری هستند. یک سیستم هیبریدی می‌تواند سازگاری مناسبی را ارائه دهد، زیرا کابل‌های خاصی مورد نیاز است و حتی اگر مقاومت اضافی اتصالات ماژولار حداقل باشد، اجتناب از آن به اندازه کافی آسان است.

سخن آخر

انتخاب منبع تغذیه مناسب یکی از مهم‌ترین قدم‌ها برای داشتن یک سیستم کامپیوتری بهینه و مناسب است. برای خرید منبع تغذیه باید به مواردی مانند فرم فاکتور، کانکتورها، توان مصرفی، ایمنی پاور و راندمان آن توجه کنید.

در این مقاله سعی کردیم به طور جامع راهنمای خرید منبع تغذیه را ارائه دهیم. به نظر شما چه عواملی برای انتخاب منبع تغذیه مهم هستند؟ شما چه معیارهایی را برای خرید پاور در نظر می‌گیرید؟ نظرات خود را با مجله اعتبارکالا در میان بگذارید.

سوالات متداول